Foto: LNV/Werkgroep Genenbronnen en Plantmateriaal

Het rapport is het afgelopen jaar opgesteld door de Werkgroep Genenbronnen en Plantmateriaal, in opdracht van het Ministerie van LNV en de provincies. In deze werkgroep zijn diverse partijen uit de bosplantsoenketen vertegenwoordigd: LandschappenNL (Hank Bartelink, tevens voorzitter werkgroep), LTO Cultuurgroep Bos- en Haagplantsoen (André Wijnstra), Ministerie van LNV (Ramon de Louw en Matthijs van Huijgevoort), Raad voor plantenrassen (Arno Willems), Staatsbosbeheer (Lammert Kragt en Harrie Hekhuis), provincie Groningen (Linda Noorman) en Stichting Probos (Martijn Boosten).

Het rapport is afgelopen week naar de Tweede Kamer gestuurd en nu digitaal beschikbaar voor geïnteresseerden, download het hier. Maandag is de officiële presentatie tijdens een besloten (digitale) bijeenkomst.

De 161 miljoen bomen en struiken die nodig zijn, betekenen een enorme plantopgave. Volgens de werkgroep is dat alleen te realiseren met de inzet van het nodige budget, langjarige afspraken en garanties van leveringen door kwekers, kennisverspreiding en samenwerking tussen overheden en andere partijen uit de keten. In het rapport staat dat financiële onderbouwing en planning van de ambities uit de Bossenstrategie nog onvoldoende zijn uitgewerkt. Kwekers hebben garanties nodig dat het plantmateriaal waarin zij nu investeren, over drie tot vier jaar ook wordt afgenomen.

Cruciale rol voor genetische herkomst

Bij het verwezenlijken van de plannen speelt de genetische herkomst van het plantmateriaal een cruciale rol. Het rapport maakt onderscheid in drie categorieën plantmateriaal: autochtoon materiaal, bosbouwkundig plantmateriaal en plantmateriaal van klimaatslimme soorten: buitenlandse herkomsten die aanvullend kunnen zijn op de bestaande soorten in bos en landschap.

Ook dit seizoen is echter weer sprake van een zaadtekort. De bestaande genenbronnen zijn niet robuust genoeg om aan de toekomstige zaadbehoefte te kunnen voldoen. Die zaadbehoefte is afgelopen jaar geïnventariseerd door de LTO Cultuurgroep, Treeport Zundert en handelsgroep BoHeZa op basis van onder andere oogstgegevens van Naktuinbouw.

Het tekort kan volgens de werkgroep leiden tot aanplant van onbekende of onwenselijk genetische herkomsten. Een ander gevolg kan zijn dat er niet geplant gaat worden. Een ander punt van zorg zijn de autochtone bronnen in Nederland: die zijn kwetsbaar. Bovendien heeft nog minder dan 10% van het Nederlandse areaal bomen en struiken een autochtone herkomst.

Kernpunten advisering

De werkgroep heeft in het rapport diverse adviezen uitgewerkt om genenbronnen verder te beschermen en te ontwikkelen, en voor de beschikbaarheid en toepassing van geschikt plantmateriaal. Dit zijn de kernpunten:

1. Zorg voor een robuust en toekomstbestendig stelsel van genenbronnen;
2. Zorg voor een goede garanties en samenwerking in de plantsoenketen;
3. Versterk de kennisbasis door gericht fundamenteel en praktijkonderzoek (omdat de ambities uit de Bossenstrategie veel kennis vraagt die op school moet beginnen);
4. Versterk de positie van de Rassenlijst Bomen en breid de lijst uit met nieuwe herkomsten en soorten.

Afgelopen zomer organiseerde de LTO Cultuurgroep samen met Treeport Zundert het forum ’Boomkwekerij Broodnodig bij de Bossenstrategie’, waarin diverse vertegenwoordigers uit de keten de ambities uit de strategie bespraken en aangaven wat kwekers nodig hebben. Kijk hier het forum terug.

Arno Engels