Paulownia bestaat uit verschillende soorten, waaronder P. catalpifolia, P. elongata, P. fargesii, P. fortunei, P. kawakamii, P. laotica, P. × taiwaniana en P. tomentosa. Er zijn daarnaast kruisingen in het wild en in de teelt, waaruit hybriden zijn ontstaan. 

Met name Paulownia tomentosa (oorspronkelijk uit China en Japan) staat wereldwijd in de belangstelling om te kweken en te gebruiken als sierplant of sierboom, of als biomassa-gewas omdat de soort in korte tijd snel groeit.

Vanuit het buitenland zijn er echter signalen dat de soort invasief gedrag kan vertonen. De NVWA benoemt de soort ook al in de veldgids ‘Invasieve houtige planten in Nederland’ (uit 2022): een groot exemplaar kan 20 miljoen zaden vormen die door de wind worden verspeid. Door de snelle groei kan de boom vervolgens in, aldus de NVWA, verstoorde milieus snel dominant worden. 

Wetenschappelijke risicobeoordeling

Wat zijn nu de risico’s voor het toepassen van Paulownia tomentosa? Het Bureau Risicobeoordeling & onderzoek van de NVWA heeft nu, mede op verzoek van het Ministerie van LVVN, opdracht gegeven voor een wetenschappelijke risicobeoordeling van de soort. Tegelijk wordt gekeken naar mogelijke invasiviteit van andere soorten en kruisingen.

Daarnaast werkt het Nederlands Instituut voor Vectoren, Invasieve planten en Plantgezondheid (ook NVWA) aan een verkenning van cultivars, selecties en hybriden die op de Nederlandse markt voorkomen. De NVWA verwacht al deze onderzoeken medio 2026 af te ronden. Op basis hiervan zal bekeken worden of er aanvullend beleid nodig is, of beperkingen voor de toepassing van specifieke soorten.

Goedgekeurde hybriden buitenlandse plantages

Bij de onderzoeken kijkt de NVWA naar eerder buitenlands onderzoek. In het Verenigd Koninkrijk is al een risicobeoordeling van Paulownia tomentosa uitgevoerd. Op basis hiervan heeft de UK Forestry Commission al besloten om de variant Paulownia Phoenix One (kruising tussen P. elongata en P. fortunei) onder specifieke voorwaarden toe te staan voor aanplant als plantage. Portugal heeft aanplant van drie hybriden goedgekeurd: Phoenix One, H2F3 en H2F4.

Zwitserland heeft vorig jaar al een importverbod ingesteld voor onder andere Paulownia tomentosa, lees dit bericht van Naktuinbouw.

Gezien mogelijke invasiviteit is het volgens LVVN en de NVWA daarom belangrijk om in de naamgeving, duiding, toepassing en beleidsvorming nauwkeurig onderscheid te maken tussen de soorten, cultivars, varianten en hybriden van het geslacht Paulownia.

Arno Engels