Op de Dag van Innovatiekringen, afgelopen donderdag bij Boomkwekerij Maarten van Overbeek, legde Marco Visser van het Centrum voor Milieuwetenschappen (Universiteit Leiden) de Bestrijdingsmiddelenatlas uit en spitste deze toe op de boomkwekerij.

„Hoe kun je objectief weten of het oppervlaktewater verbetert? Door te meten”, aldus de expert. „Monitoring van normoverschrijdingen is een integraal onderdeel van milieuwetgeving.” In 1970 is de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren (WVO) ingevoerd, in 2000 de EU-KaderRichtlijn Water.

De Bestrijdingsmiddelenatlas bestaat ruim 20 jaar. Van 1997 tot 2023 zijn al meer dan 10 miljoen metingen uitgevoerd, jaarlijks zijn er meer dan 800.000 metingen. Die zijn van waterschappen, hoogheemraadschappen, Rijkswaterstaat en drinkwaterbedrijven. De atlas heeft dit beleidsdoel: inzicht geven in de aanwezigheid en trends van bestrijdingsmiddelen in Nederlands oppervlaktewater, ter ondersteuning van milieubeleid en waterkwaliteitsbeheer. Daarnaast heeft de atlas een maatschappelijk doel: het is een communicatiemiddel waarmee iedereen op basis van dezelfde cijfers kan overleggen.

Jaarlijkse afname normoverschrijdingen

Marco liet data zien van normoverschrijdingen in de boomkwekerij. Sinds 2014 is het aantal met 70% afgenomen; de jaarlijkse afname tussen 2014 en 2023 bedraagt ongeveer 12%. „De boomkwekerij is dus meetbaar schoner geworden.”

Hij zoomde daarnaast in op ecotoxicologie en begon met een uitspraak van Paracelsus, grondlegger van de moderne toxicologie, uit de 16e eeuw: „Dosis sola facit venenum: alleen de dosis maakt het vergif.”

Normen voor waterkwaliteit zijn bepaald op basis van dosis, duur (mate van blootstelling aan werkzame stof) en dier (concentratie waarbij 50% van individuele waterorganismen binnen enkele uren sterft). Marco legde uit hoeveel liter water er nodig zou zijn om alle waterinsecten te beschermen tegen 1 druppel imidacloprid. „7,7 miljoen liter water, dat zijn drie Olympische zwembaden vol.”

Bestrijdingsmiddelenatlas geactualiseerd

De Bestrijdingsmiddelenatlas is vorige week geactualiseerd met meetgegevens van 2023. „Ga naar www.bestrijdingsmiddelenatlas.nl en ontdek zelf wat de data zeggen.”

Arno Engels