Opvallend is dat deze dienstverleners het huisvesten op bedrijven zelf toejuichen. Hetgeen voor de sector een steeds belangrijker concurrentievoordeel is. Latent vraagstuk (uit de tuinbouw zelf, maar vooral afkomstig van grote distributeurs, bedrijven in en rond de mainports Schiphol en Rotterdam) was de enorme en in omvang sterk toenemende vraag naar arbeidsmigranten, bij een gelijkblijvend of dalend aanbod. Vraag. Al bijna 15 jaar kunnen tuinbouwbedrijven moeiteloos voorzien in hun arbeidsbehoefte. Dit komt door de uitbreiding van de EU en is versterkt door de economische crisis. Een nieuwe werkelijkheid voor werkgever én voor werknemer. Bedrijven en deelsectoren hebben zich gevormd naar de ruime beschikbaarheid van arbeid. Zij zullen zich nu moeten aanpassen aan krapte op de arbeidsmarkt. Voor de één betekent dat investeren in arbeidsbesparing, mechanisatie, automatisering en robotisering. De ander kiest voor krimp of extensivering van de bedrijfsvoering. En samen zal er geïnvesteerd moeten worden in de aantrekkelijkheid van de sector voor werknemers. Goed werkgeverschap wordt nóg belangrijker en krijgt een andere lading. Beloning, huisvesting, doorgroeimogelijkheden, opleidingskansen en niet te vergeten een veilige, gezonde en prettige werkomgeving en –sfeer zijn hiervan elementen. De in LTO-verband samenwerkende organisaties ontwikkelen hulpmiddelen en instrumenten om invulling te geven aan dit goed werkgeverschap. Mijn advies is: wacht niet te lang, zoek elkaar op en maak gebruik van de kennis en diensten van LTO en bereid u zo individueel en samen voor op andere tijden.